از کبار مشایخ خوارزم است. مردم خوارزم به سبب حسن خلق او را فرشتۀ روی زمین لقب کرده بودند. جامع علم و عمل و صفات حمیده بوده. او را جناب شیخ ابوالفتح که به چند واسطه از مریدان حضرت شیخ نجم الدین کبری است تربیت نموده. گویند جناب جلال الدین محمد رومی الملقّب به مولوی صاحب کتاب مثنوی، به ظهور او خبر داده. مولانا حسین بن حسن خوارزمی صاحب شرح مثنوی موسوم به جواهر الاسرار از مریدان اوست. باری رسالۀ کنز الجواهر از تصنیفات شیخ است. وفاتش در سنۀ 835 و این رباعیات از اوست:

رباعی

در سینه کسی که درد پنهانش نیست

چون زنده نماید او دل و جانش نیست

رو درد طلب که علت بی دردی
دردیست که هیچگونه درمانش نیست

 ٭٭٭

چون بعض ظهورات حق آمد باطل

پس منکر باطل نبود جز جاهل

در کل وجود هر که جز حق بیند
باشد ز حقیقة الحقایق غافل

٭٭٭

من از تو جدا نبوده‌ام تا بودم

این است دلیل اختر مسعودم

در ذات تو ناپدیدم ار معدودم
در نور تو ظاهرم اگر موجودم

٭٭٭

در مذهب آنکه عقل او هست تمام

هستی‌ها را جز به عدم نیست قیام

تا نیست نگردی نشوی هست از آنک
هستی است که نیستی نهادندش نام

٭٭٭

بد کردم و اعتذار بدتر ز گناه

زیرا که درین هست سه دعوی تباه

دعوی وجود و دعوی قوة و فعل
لاحول و لاقوة الا باللّه