و هو العارف باللّه میر محمد هاشم شاه، مشهور به جهان شاه و مکنّی به ابوعبداللّه. خلف الصدق میر محمد مؤمن عرشی. از یک طرف نسبش به شاه نورالدین نعمت اللّه ولی و از طرفی به شاه قاسم انوار می‌رسد. اباً عَنْجدّ مقبول خواص و عوام و مقتدای اهل ایام بوده‌اند. وی در دهلی به ترویج مذهب حقه و تنسیخ آرای باطله اشتغال داشت. به قوت کمال نفسانی و فضایل روحانی علمای زمان خود را مغلوب فرمود. درگهش مرجع فضلا و مجلسش مجمع عرفا ومثنوی مظهرالآثار از اوست. در آتشکده نوشته که او شیخ الاسلام بخاراست و یک بیتش ثبت است. دیگرباره در ضمن شعرای کرمان دو بیت از مظهر الآثار وی مندرج است. همانا دو کس پنداشته و از حالاتش چنانکه باید استحضاری نداشته. ولادتش در سنهٔ ۱۰۷۳. شهادتش در سنهٔ ۱۱۵۰ بوده. از اوست:
به خود ره نیست یک دم این دل محوتماشارا
تماشایِ جمالت برده است از دستِ مامارا
بی تو نبود هوس ساغر می در سرِ ما
همه گر چشمهٔ خورشید شود ساغر ما
به ناز سرمه مکش چشم بی ترحم را
نشسته گیر به خاکِ سیاه مردم را
وه که پیمانهٔ ما پر شد و در پای خمی
نکشیدیم ز دست صنمی جامی چند
هاشمی قطع تمنا مکن از صبحِ وصال
گر به نومیدیِ هجران گذرد شامی چند
کجاست آنکه مرا ساغری به دست دهد
نه دُرد داند و نه صاف، هرچه هست دهد
چو هاشمی من و خونِ جگر که ساقیِ دهر
میِ مراد به دون همتانِ پست دهد
*****
مِن مثنوی مظهرالآثار فی المناجات
*****
جز تو کسی نیست کسِ بی کسان
رو به که آرم که کسِ من تویی
کون و مکان مظهرِ نورِ تواند
جمله جهان محضِ ظهور تواند
نیست درین پرده کسی غیرِ تو
جز تو کسی نیست به بالا و پست
ما همه هیچیم تویی هرچه هست
بزمِ بقا را می و ساقی تویی
جز تو همه فانی و باقی تویی
کیست که قایل به ثنای تونیست
کیست که مایل به لقای تو نیست
روزنِ جان بر دلِ ما باز کن
دیدهٔ ما را صدفِ راز کن
*****
حکایت شاه نعمت اللّه کرمانی مِنْمثنوی مظهرالآثار
*****
قطب جهان نعمت حق، نور دین
قطع نظر کرده ز میر و ملوک
روزیِ او هرچه رسیدی ز غیب
شبهه نکردی که بود شبهه عیب
گشت عیان نزدِ عوام و خواص
گفت به خادم که ز وجه حرام
شه به در قصرِ همایون رسید
غلغله بر گنبدِ گردون رسید
چون به ملاقات سرافراز گشت
از سرِ اخلاص و صفا هم طبق
رزق حلال است به ما یا حرام
گفت از این قسم که کردی سؤال
بر تو حرام آمد و بر ما حلال
بود درین قصه که از گَردِ راه
بر درِ دروازه یکی در رسید
بَرّه ز دوشم به تطاول کشید
میر تمر چونکه شنید این کلام
بر سر پا خاست به صدق تمام
پای ز سر کرد و قدم پیش ماند
در قدمِ شاه سرِ خویش ماند
گر دو جهان غرقه شود در وبال
کارکنانی که درین پرده‌اند
روزی ما در خورِ ما کرده‌اند
هاشمی از مزرعِ جان توشه گیر
درچله خم شو چو کمان گوشه گیر
مردِ رهی از کجی اندیشه کن
در طیِ این ورطه قدم تیز کن
هر که کند رویِ طلب سویِ او
قبلهٔ ذرات شود رویِ او
*****
در وصف عشق گوید
*****
عشق که بازارِ بتان جای اوست
سلسله بر سلسله سودایِ اوست
گفت به مجنون صنمی در دمشق
عاشق و معشوقه در این پرده کیست
گفت که ای محو امید و هراس
نیست درین پرده بجز عشق کس
اول و آخر همه عشق است و بس
عشق مجازی به حقیقت قوی است
گوش کن این بیت که آزاده‌ای
گفته به سودای عرب زاده‌ای
آهٍ مِنَ الْعِشْقِ وَ حالاتِهِ
أَحْرَقَ قَلْبِی بِحَرارَاتِهِ
آتش عشق از منِ دیوانه پرس
عشق به هر سینه که کاوش کند
خونِ دل از دیده تراوش کند
گر تو در این سلسله آسوده‌ای
عشق همه سوز و گداز است و بس
نیستی و عجز و نیاز است و بس
گرم روِ عشق در آتش خوش است
نقد روان صافی و بی غش خوش است
عشق کزو مزرع جان روشن است
ما که در این آتش سوزنده‌ایم
کشتهٔ عشقیم و بدو زنده‌ایم
آب خضر گرچه ز جان خوشتر است
چاشنی عشق از آن خوشتر است
عشق و شکایت ز ملامت که چه
عاشقی و زهد و سلامت که چه