بخش ۱۱۳ - غزالی مشهدی

رضاقلی هدایتروضه اول | در نگارش احوال مشایخ و عارفانبخش ۱۱۳ - غزالی مشهدی

متن دانلود

می توانید متن را اصلاح نمایید:

از مشاهیر شعرا و از معاصرین شاه طهماسب صفوی بوده. علاوه بر فضایل علمی طریقهٔ انیقهٔ طریقت تحصیل نموده. عارف معارف و واقف مواقف گردید. گویند کلیاتش هفتاد هزار بیت می شود. مثنویات متعدده دارد. مِنْجمله رشحات الحیات و اسرارالمکتوم ونقش بدیع از آن جناب است. به هندوستان رفته با فیضی دکنی صحبت داشته. در سنهٔ ۹۸۰ در اگره به مفاجا درگذشت. بعضی از اشعارش این است:

مِنْغزلیّاتِهِ

چون ردّ و قبول همه در پردهٔ غیب است

زنهار کسی را نکنی عیب که عیب است

٭٭٭

چرخ، فانوس خیال و عالمی حیران درو

مردمان چون صورت فانوس سرگردان در او

رباعی

در کعبه اگر دل سوی غیر است ترا

طاعت گنه است و کعبه دیر است ترا

گر دل به حق است و ساکن بتکده ای

خوش باش که عاقبت بخیر است ترا

٭٭٭

تا کی گویی که گوی اقبال که برد

تا کی گویی که ساغرِعیش که خورد

اینها چو فسانه است می باید رفت

اینها چو حکایت است می باید مرد

٭٭٭

سلطان گوید که نقد گنجینهٔ من

صوفی گوید که دلق پشمینهٔ من

عاشق گوید که داغ دیرینهٔ من

من دانم و من که چیست در سینهٔ من
*****

مثنوی نقش بدیع
*****

خاک دل آن روز که می بیختند

شبنمی از عشق بر او ریختند

دل که بدان رشحه غم اندود شد

بود کبابی که نمک سود شد

دیدهٔ عاشق که دهد خونِ ناب

هست همان خون که چکد زان کباب

بی اثر مهر چه آب و چه گل

بی نمکِ عشق چه سنگ و چه دل

دل که ز عشق آتش سودا دروست

قطرهٔ خونیست که دریا دروست

سبحه شماران ثریا گسل

مهرهٔ گل را نشمارند دل

به که نه مشغول به این دل شوی

کش ببرد گریه چو غافل شوی

آهن و سنگی که شراری دروست

بهتر از آن دل که نه یاری دروست

نیست دل آن دل که در او داغ نیست

لالهٔ بی داغ در این باغ نیست

نازکی دل سبب قرب تست

گر شکند کار تو گردد درست

دامن از اندیشهٔ باطل بکش

دست ز آسودگی دل بکش

کار چنان کن که درین تیره خاک

دامن عصمت نکنی چاک چاک

قدر دل آنها که قوی یافتند

از قدمِ پاکروی یافتند

عشق بلند آمد و دلبر غیور

در ادب آویز و رها کن غرور

چرخ درین سلسله پا در گل است

عقل درین میکده لایعقل است

جان و جسد خستهٔ این مرهمند

ملک و ملک سوختهٔ این غمند

ای به نظاره شده ای دیده باز

سهل مبین در مژه های دراز

کان مژه در سینه چو کاوش کند

خون دل از دیده تراوش کند

رویِ بتان گرچه سراسر خوش است

کشتهٔ آنیم که عاشق کش است

هر بتِ رعنا که جباکیش تر

میلِ دل ما سوی او بیشتر

سوزش و تلخی است غرض از شراب

ورنه به شیرینی ازو خوشتر آب

یار گرفتم که به خوبی پری است

سوختن او نمکِ دلبری است

ناله ز بی درد نباشد پسند

چند دل و دین چو نه ای دردمند

یا منگر سویِ بتان تیز تیز

یا قدمِ دل مکش از رستخیز

لاله رخان گرچه که داغ دلند

روشنیِ چشم و چراغ دلند

مهر و جفا کاریشان دلفروز

دیدن و نادیدنشان سینه سوز

حسن چه دل بود که دادش نداد

عشق چه تقوی که به بادش نداد

رضاقلی هدایت