رضاقلی هدایت
روضه اول | در نگارش احوال مشایخ و عارفان
بهائی عاملی طاب ثراه
قلم
چینش
وسط چین
راست چین
چپ چین
قلم
ایران سنس
نستعلیق
وزیر
نازنین
تیتر
گلدان
گل
دست نویس
شکسته
مروارید
نیریزی
ثلث
Tahoma
رنگ
اندازه
ارتفاع
سایه
رنگ
تیرگی
وضوح
افقی
عمودی
زمینه
نسبت
1:1
9:16
رنگ
تصاویر پیش فرض
اندازه
متناسب شود
برش داده شود
وضوح
حذف تصویر زمینه
حاشیه
اندازه
رنگ
گردی گوشه
متن
دانلود
می توانید متن را اصلاح نمایید:
و هُوَ شیخ المشایخ شیخ بهاء الدین محمد العاملی. عامل از اراضی نجد است و حضرت شیخ از اعاظم اصحاب ذوق و وجد است. جامع علوم صوری و معنوی و فارس میدان فارسی و عربی. در لباس فقر و فنا، مدتها مسافرت و سیاحت فرمودو آخرالامر در دارالسَّلطنۀ اصفهان توطن نمود. در ترویج شریعت عزّا و طریقت بیضا، مساعی جمیله به ظهور رسانید و از فیض حضور خویش جمعی کثیر را به مقامات عالیه فایض گردانید. جناب فضیلت مآب، مولانا محقق مجلسی اعنی محمدتقی والد ماجد جناب محدث مقدس مولانا محمد باقر مجلسی(ره) اجازۀ ذکر از حضرت شیخ داشته و محدث مجلسی این معنی را در تألیفات خود نگاشته. به هر حال جناب شیخ را تصنیفات و تألیفات دلپسند است. از جمله مفتاح الفلاح و اربعین و خلاصۀ حساب و رسالۀ اسطرلاب و تشریح الافلاک و مشرق الشمسین و حاشیۀ تفسیر قاضی و سایر تصانیف عربیه و فارسیه متعدد دارند. کتاب کشکول آن حضرت مشهور و معروف است. غرض، آن حضرت در سنۀ 1032 در یازدهم شوال لبیک حق را اجابت گفته، در خوابگاه فی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ ملیکٍ مُقْتَدِرْ خفته. حسب الاشاره شاه عباس صفوی نعش شریفش را به مشهد مقدس رضوی نقل نمودند. از خیالات معارف آیات آن جناب قلمی می شود: غزلیات بگذر ز علم رسمی که تمام قیل و قال است تو و درس عشق ای دل که تمام وجد و حالست ز مراحم الهی نتوان برید امید مشنو حدیث واعظ که شنیدنش وبالست ٭٭٭ به عالم هر دلی کو هوشمند است به زنجیر جنون عشق بند است به کف دارند خلقی نقد جان ها سرت گردم مگر بوسی به چند است بهائی گرچه می آید ز کعبه همان دُردی کش زنار بند است ٭٭٭ ز من مرنج بسی گر نظر کنم سویت گرسنه چشمم و سیری ندارم از رویت ٭٭٭ دی مفتیان شهر را تعلیم کرده مسئله و امروز اهل میکده رندی ز من آموختند یارب چه فرخ طالعند آنان که در بازار عشق دردی خریدندو غم دنیا و دین بفروختند چون رشتۀ ایمان من بگسسته دیدند اهل کفر یک رشته از زنار خود بر خرقۀ من دوختند در گوش اهل مدرسه یارب بهائی شب چه گفت کامروز آن بیچارگان اوراق خود را سوختند ٭٭٭ ز جام عشق او مستم دگر پندم مده ناصح نصیحت گوش کردن را دلی هشیار می باید مرا امید بهبودی نمانده است ای خوشا روزی که می گفتم علاج این دل بیمار می باید بهائی بارها ورزید عشق اما جنونش را نمی بایست زنجیری ولی این بار می باید سجادۀ زهد من که آمد خالی ز عیوب و عاری از عار پودش همگی ز تار چنگ است تارش همگی ز پود زنار ٭٭٭ در راه عشق اگر سر بر جای پا نهادیم بر ما مگیر نکته ما را ز دست مگذار ما عاشقان مستیم سر را ز پا ندانیم این نکته ها بگیرید بر مردمان هشیار وله ایضاً به بازار محشر من و شرمساری که بسیار بسیار کاسد قماشم بهائی بهای یکی موی جانان دو کون ار ستانم بهائی نباشم ٭٭٭ با آنکه در ره عشق در منزلی نخسبم چندان گریستم خون کز دیده دست شستم گه خرقۀ ریایی پوشم که شیخ وقتم گه زیر خرقه زنار بندم که بت پرستم ٭٭٭ من آینۀ طلعت معشوق وجودم از عکس رخش مظهر انوار شهودم ابلیس نشد ساجد و مردود بدانند تا کس نبرد ره به شناسایی ذاتم آن دم که ملایک همه کردند سجودم گه مؤمن و گه کافر و گه گبر و یهودم ٭٭٭ می کشد غیرت مرا غیری اگر آگه شود زانکه می ترسم که از عشق تو باشد آه او ٭٭٭ ساقیا! بده جامی، زان شراب روحانی تا دمی برآسایم زین حجاب جسمانی بهر امتحان ای دوست، گر طلب کنی جان را آنچنان برافشانم، کز طلب خجل مانی بی وفا نگار من، می کند به کار من خنده های زیر لب، عشوه های پنهانی دین و دل به یک دیدن، باختیم و خرسندیم در قمار عشق ای دل، کی بود پشیمانی؟ ما ز دوست غیر از دوست، مقصدی نمی خواهیم حور و جنت ای زاهد! بر تو باد ارزانی رسم و عادت رندیست، از رسوم بگذشتن آستین این ژنده، می کند گریبانی زاهدی به میخانه، سرخ روز می دیدم گفتمش: مبارک باد بر تو این مسلمانی زلف و کاکل او را چون به یاد می آرم می نهم پریشانی بر سر پریشانی خانهٔ دل ما را از کرم، عمارت کن! پیش از آنکه این خانه رو نهد به ویرانی ما سیه گلیمان را جز بلا نمی شاید بر دل بهائی نه هر بلا که بتوانی ٭٭٭ شراب عشق می سازد ترا از سرکار آگه نه تدقیقات مشائی و تحقیقات اشراقی بهائی خرقۀ خود را مگر آتش زدی کامشب جهان پر شد ز دود کفر و سالوسی و زراقی من رباعیاته در میکده دوش زاهدی دیدم مست تسبیح به گردن و صراحی بر دست گفتم ز چه در میکده جا کردی گفت از میکده هم به سوی حق راهی هست ٭٭٭ هر تازه گلی که زیب آن گلزار است گر بینی گل و گر بچینی خار است از دور نظر کن و مرو پیش که شمع هرچند که نور می نماید نار است ٭٭٭ تانیست نگردی ره هستت ندهند این مرتبه با همت پستت ندهند چون شمع قرار سوختن گر ندهی سر رشتۀ روشنی به دستت ندهند ٭٭٭ از نالۀ عشاق نوایی بردار وز درد و غم دوست دوایی بردار از منزل یار تا تو ای سست قدم یک گام زیاده نیست گامی بردار ٭٭٭ آهنگ حجاز می نمودم من زار کامد سحرم ز دل به گوش این گفتار یارب به چه روی جانب کعبه رود گبری که کلیسیا ازو داردعار ٭٭٭ ای دل که ز مدرسه به دیر افتادی وندر صف اهل زهد غیر افتادی الحمد که کار خود رساندی تو به جای صد شکر که عاقبت به خیر افتادی تا از ره و رسم عقل بیرون نشوی یک ذره از آنچه هستی افزون نشوی یک لمعه ز روی لیلیت بنمایم عاقل باشم اگر تو مجنون نشوی من مثنویاته از سمور و حریر بیزارم باز میل قلندری دارم دلم از قیل و قال گشته ملول ای خوشا خرقه و خوشا کشکول لوحش اللّه ز سینه جوشی ها یادایام خرقه پوشی ها که بود کی که بازگردم فرد با دل ریش و سینۀ پر درد دامن افشانده زین سرای مجاز خاک بر فرق اعتبار کنم فارغ از فکرهای دور و دراز خنده بر وضع روزگار کنم یک دمَک با خودآ ببین چه کسی از که دوری و با که هم نفسی جور کم به ز لطف کم باشد که نمک بر جراحتم باشد جور کم بوی لطف آید ازو لطف کم محض جور زاید ازو مثنوی شیر وشکر لطف دلدار این قدر باید که رقیبی ازو به رشک آید ای مرکز دایرۀ امکان وی زبدۀ عالم کون و مکان تو شاه جواهر ناسوتی خورشید مظاهر لاهوتی تا چند به تربیت بدنی قانع به خزف ز در عدنی صد ملک ز بهر تو چشم به راه ای یوسف مصر برآی از چاه تا والی مصر وجود شوی سلطان سریر شهود شوی در روز الست بلی گفتی و امروز به بستر لاخفتی نه اشک روان نه رخ زردی اللّه اللّه تو چه بی دردی به چه بسته دلی به که هم نفسی یک دم به خودآ و ببین چه کسی شد عمر به شصت و همان پستی از بادۀ لهو و لعب مستی گفتم که مگر چو به سی برسی یابی خود را دانی چه کسی در سی در سی ز کلام خدا رهبر نشدت به طریق هدا وز سی به چهل چو شدی واصل جز جهل نشد ز چهل حاصل اکنون که به شصت رسیدت سال خالی نشدی یک دم ز وبال در راه خدا قدمی نزدی در علم رسوم چه دل بستی بر لوح وفا رقمی نزدی بر اوجت اگر ببرد پستی راهی ننمود اشاراتش دل شاد نشد ز بشاراتش تا کی ز شفاش شفا طلبی وز کاسۀ زهر دوا طلبی در راه طریقت او روکن با نان شریعت او خو کن کان راه نه ریب درو نه شک است وان نان نه شور و نه بی نمک است علمی بطلب که ترا فانی سازد ز علایق جسمانی علمی بطلب که کتابی نیست یعنی ذوقی است و خطابی نیست علمی که دهد به تو جان نو علم عشق است ز من بشنو علم رسمی همه خسران است در عشق آویز که علم آنست آن علم ز تفرقه نرهاند این علم ترا ز تو بستاند این علم ز چون و چرا خالی است سرچشمۀ آن علی عالی است ٭٭٭ عُشّاقُ جَمالِکَ قَدْ غَرَقُوا فی بَحْرِ صِفاتِکَ وَاحْتَرقُوا فی بابِ نَوالِکَ قَدْ وَقَفُوا وَلِغیرِ جَمالِکَ مَا عَرَفُوا ٭٭٭ نِیْرانُ الفُرْقَةِ تَحْرُقُهُمْ أمْواجُ الأَدْمُعِ تُغْرِقُهُمْ گر پای نهند به جای سر در راه طلب ز ایشان بگذر که نمی دانند ز شوق لقا پا را از سر سر را از پا ٭٭٭ مِنْ غَیْرِ زُلالِکَ مَاشَرِبُوا وَبِغَیْرِ خَیالِکَ مَاطَربُوا صَدَماتُ جَلالِکَ تُفْنِیهِمْ نَفَخَاتُ وِصالِکَ تُحْیِیْهِمْ کَمْ قدْ أُحْیُوا کَمْ قَدْ ماتُوا عَنْهُمْ فِی العشقِ رَوَایَاتُ طُوْبَی لِفَقیرٍ رَافَقَهُمْ بُشْرَی لِحزینٍ وافقْهُمْ مِنْ مَثْنویٍّ مَوسومٌ بِه سوانحِ الْحِجازِ أیُّها اللاَّهِی عَنْ العَهْدِ القدیم أیّها الساهی عن النَّهْجِ القویم اِسْتَمِعْ ماذا یَقولُ العَنْدَلیب حَیثُ یَرْوي مِنْ أَحادیثِ الحَبیب مرحبا ای عندلیب خوش نوا فارغم کردی ز قید ماسوا ای نواهای تو نار مؤصده زد به هر بندم هزار آتشکده باز گو از نجد و از یاران نجد تا در و دیوار را آری به وجد آنکه از ما بی سبب افشاند دست عهد را ببرید و پیمان را شکست از زبان آن نگار تندخو از پی تسکین دل حرفی بگو ٭٭٭ قَدْ صَرَفْتُ العُمْرَ فی قِیْلٍ وَقَال یانَدیمی قُمْ فَقَدْ ضَاقَ المجال قُلْ اَزِلْ عَنِّي بِها رَسْمَ الهُمُوم اِنَّ عُمْري ضَاعَ فی عِلْمِ الرُّسُوم علم رسمی سر به سر قیل است و قال نه از آن کیفیتی حاصل نه حال علم نبود غیر علم عاشقی مابقی تلبیس ابلیس شقی لوح دل از فضلۀ شیطان بشو ای مدرس درس عشقی هم بگو ٭٭٭ أیُّها القومُ الّذی في المدْرَسَه کُلُّ مَا حَصَّلْتُمُوهُ وَسْوَسَه فِکْرُکُمْ اِنْ کانَ في غَیْرِ الحَبیب مَالَکُمْ فی النَّشأَةِ الأُخْرَی نَصِیْب فَاغْسِلُوا یا قَومُ عَنْ لَوْحِ الفُؤاد کُلِّ عِلْمٍ لَیسَ یُنْجِی فی المَعاد ساقیا یک جرعه از روی کرم بر بهائی ریز از جام قدم تاکند شق پردۀ پندار را هم به چشم یار بیند یار را اِبْذِلُوا أرْواحَکُم یاعاشِقین اِنْ تَکُونُوا فی هَوَانا صَادِقین گوی دولت آن سعادتمند برد کو به پای دلبر خود جان سپرد هرکه را توفیق حق آمد دلیل عزلتی بگزید و رست از قال و قیل عزلت بی عینِ علم، آن ذلت است ور بود بی زای زهد، این علت است زهد چبود از همه پرداختن جمله را در داو اول باختن علم چبود آنکه ره بنمایدت زنگ گمراهی ز دل بزدایدت أیُّها القَلبُ الحَزینُ المُبتلا في طریقِ العشقِ انواعٌ البَلا لَکِنَ الصَّبَ العَشُوقَ المُمْتَحَن لایُبالِی بِالبَلایا و المِحَن ٭٭٭ سهل باشد در ره فقرو فنا گر رسد جان را تعب تن را عنا رنج راحت دان چو شد مطلب بزرگ گرد گله توتیای چشم گرگ کی بود در راه عشق آسودگی سر به سر درد است و خون پالودگی غیر ناکامی درین ره کام نیست راه عشق است این ره حمام نیست ای خوش آن کو رفت در حصن سکوت بست دل در ذکر حی لایموت خامشی باشد مقال اهل حال گر بجنبانند لب گردند لال نزد اهل دل بود دل کاستن از عبادت مزد از حق خواستن چشم بر اجر عمل از کوری است طاعت از بهر طمع مزدوری است اندرین ویرانۀ پر وسوسه دل گرفت از خانقاه و مدرسه نی ز خلوت کام جستم نی ز سیر نی ز مسجد طرف بستم نی ز دیر عالمی خواهم ازین عالم به در تا به کام دل کنم خاکی به سر رضاقلی هدایت